Ekonomi

“KILIÇLA FETİH YAPANLAR, SABANLA FETİHLER YAPANLARA YENİLMEYE MECBURDUR”

Ahmet Aygün Ata

Yazımızın başlığı Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ümüze ait.

Evinize girip çıkarken ruhsatınız ya da izin belgeniz var mı diye sorulmasını ister misiniz?

Evinizin hangi odasını kullanacağınız, mutfağa şu saatlerde girebilirsiniz, yatak odanızda eşinizle şu günlerde yatabilirsiniz diye kararları başkalarının vermesini ister misiniz?

Ya da Osmanlı İmparatorluğu’nun imzaladığı Sevr Antlaşması’nın gereği gibi Karacabey’den Bursa’ya gidebilmek için pasaport sorulmasını ya da İzmir’de oturan çocuğunuza gidebilmek için izin belgesi almak ister misiniz?

Sizi İzmir’e götüren aracın denetim noktalarında sık sık durdurulup izin belgesi ya da pasaportunuz var mı diye sürekli sorgulanmak ister misiniz?

Aklı başında hiç bir insan sorduğum sorulara, “İsterim” demez. Oysa ki Türk Ulusu, bundan 105 yıl önce bu utanç verici günleri yaşadı.

Türkiye Cumhuriyeti’nin yurttaşları, özellikle Türk çiftçisi son 20 yılda tütün ekmek için ruhsat ve izin alır duruma, almayanların ya da izin verilenin dışında fazla ekim yaptığı için para ve hapis cezalarına çarptırılır duruma getirildi.

Yine kotasını aşan (ki bu verim yüksekliğinden) Türk çiftçisinin pancarı ya alınmadı ya da fazla ürettiği için alım fiyatı düşürüldü.

Merak edip araştıran olursa bu yasakların ve cezaların ya sömürge ülkelerde ya da AKP’nin iktidarı döneminde olduğunu görür.

Üstüne basa basa ‘Yerli ve Milli’ olduğunu iddia eden ve her ne hikmetse hangi Ulusun Milli’si olduğunu ağzından duyamadığımız AKP, bu utanç verici günleri Türk çiftçisine yaşatıyor.

Oysa kendini doyuramayan insan, aile ya da ülkenin başkalarının tutsağı olacağını bilmeyen yoktur. Varsa da o olanlar kendisini aç bırakanlara ayakçılık ya da piyonluk yapanlardır.

‘Ele güne muhtaç olmamak’ gibi bir deyimimiz, ‘aç ayı oynamaz’ gibi bir Atasözümüz bu yaşam gerçeğini yüzümüze vururken, bunu bilmemek için ne olmak gerekir, adını siz koyun.

Mustafa Kemal Atatürk’ümüzün 17 Şubat 1923 İzmir Ekonomi Kurultayı’ndaki açılış söylevinin bir bölümü şöyledir; “…Ulus yaşamsal araçlarıyla uğraşmaktan yasaklı olarak ülke ülke dolaştırılıyor ve bu yeni ülkeler halkı birçok kural dışılıklara ve ayrıcalıklara sahip olarak çalışıyordu. Yani fethedenler temel öğeyi peşine takarak kılıçla fetihler yaparken, kılıç saklarken, zaptolunan ülkeler halkı kazandıkları kural dışılık, ayrıcalıklarla sabana yapışıyorlar, toprak üzerinde çalışıyorlardı. Arkadaşlar, kılıçla fetih yapanlar, sabanla fetihler yapanlara yenilmeye ve sonuçta kazandıkları yerleri terk etmeye zorunludur. Nitekim Osmanlı saltanatı da böyle olmuştur.

Bulgarlar, Sırplar, Macarlar, Rumlar sabanlarına yapışmışlar, varlıklarını korumuşlar, güçlenmişler, bizim ulusumuzda böyle fatihlerin arkasında serserilik etmiş ve kendi anayurdunda çalışmamış olmasından ötürü bir gün onlara karşı yenilmiştir. Bu bir gerçektir ki, tarihin her döneminde ve dünyanın her yerinde aynen yaşanmıştır. Örneğin, Fransızlar Kanada’da kılıç sallarken, oraya İngiliz çiftçisi girmiştir. Bu uygar sabanla-kılıç savaşı sonunda kazanan sabandır. Efendiler, kılıç kullanan kol yorulur, sonunda kılıcı kınına koyar ve belki kılıç o kında küflenmeye, paslanmaya mahkum olur. Ancak saban kullanan kol gün geçtikçe daha çok güçlenir ve daha çok güçlendikçe daha çok toprağa sahip olur.

Efendiler; Osmanlı fatihleri, hakanları fetih olunan yerlerin gerçek sahipleri ile birlikte sabanın önünde yenilip kaçışa başladıktan sonra asıl felaketlerin büyüğü başladı. Yalnızca padişahın bir ihsanı olarak yabancılara sunulmuş olan ve özel lütuf olarak ülke içindeki gayrimüslim öğelere verilmiş olan her şey kazanılmış haklar kabul edildi.”

Bayram öncesi Meclise yine AKP icadı, “Torba yasalardan” biri sevk edildi. Geçtiğimiz günlerde tütün ekmek isteyen çiftçilerimiz gösteri düzenlemiş. “Yanınızdayız” diye söz veren AKP milletvekillerine karşın tutuklanmışlardı. Yanı sıra önceki yıllara ait cezalara ilişkin cezayı, ‘erteleme önerisi’ de bu torbada! Dikkat ediyoruz, af söz konusu değil. Türk çiftçisine ‘üret’ demek yok. Ceza için erteleme var.

Diğer yandan Amerika’nın gönlünü hoş etmek için Nişasta Bazlı Şeker (NBŞ) kotasını yükseltmek var. Poları düşürüp ekim yapacakları ekmekten kaçırmak var. Bir yıl içinde tam 38 bin çiftimiz ekmeyi bırakmış. Yabancı bir devletten çok dış alım yapıldığı için madalya almak var ama kendi çiftçisine üretelim demek yok!

Galiba o ‘Millilik’ denilen şey yalnızca Osmanlı Saltanatı içindekiler için!

Ecdat, Ecdat diyerek sarıldıkları bir hanedandır, bir ulus değil!

O zaman nasıl Yerli ve Milli olunabilir, birisi çıkıp anlatsa iyi olacak.

Çünkü, ‘Milli’ iseniz bir hanedanı ecdadınız görmezsiniz.

Yok hanedana ecdat diyorsanız, İleri Demokrasi, Hukuk Devleti, Laiklik, Aydınlık, Çağdaşlık, Milliyetçilik, Halkçılık ile hiç ilginiz olamaz. Olsanız olsanız, beş hanedanın kapı kulu olabilirsiniz.

Yaradılan Yaradılana Kul Olur mu?!

Ekonomi

MATLI: “ÜYELERİMİZİN ÜRETİM GÜCÜ, BORSAMIZIN BÜYÜMESİNİN TEMELİ”

Bursa ekonomisinin itici gücü olan Bursa Ticaret Borsası, 2025 yılının ilk 9 ayında tescil işlem hacmini bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 57 artırarak 46,9 milyar TL’ye ulaştırdı. Bursa TB Yönetim Kurulu Başkanı Özer Matlı, “Tescil işlem hacmimizdeki artış, don, kuraklık ve ekonomik zorluklara rağmen üyelerimizin üretim ve ticaret azminin sürdüğünü ortaya koyuyor” dedi.

Bursa Ticaret Borsası (Bursa TB), güçlü üye yapısı ve etkin hizmet anlayışıyla Bursa ve Türkiye ekonomisine katkısını sürdürüyor. Bursa TB Yönetim Kurulu Başkanı Özer Matlı, 2025 yılının üçüncü çeyreği ile 9 aylık periyotta gerçekleşen tescil işlem hacmi rakamlarını açıkladı.

Temmuz-Eylül dönemini kapsayan yılın üçüncü çeyreğinde işlem hacminde bir önceki yıla göre yüzde 42 oranında artış kaydettiklerini ifade eden Başkan Özer Matlı, yılın ilk 9 ayında ise tescil işlem hacmini yüzde 57 artışla 29 milyar 945 milyon liradan 46 milyar 948 milyon liraya yükselttiklerini belirtti. Başkan Özer Matlı, dokuz aylık dönemde Borsa kotasyonuna tabi ürünler arasında en çok işlem gören ürün grubunun 13 milyar 361 milyon lira ile zeytin olduğunu söyledi. Zeytini 7 milyar 42 milyon lira ile yaş sebze-meyve, 5 milyar 801 milyon lira ile canlı hayvan (büyükbaş-küçükbaş), 3 milyar 952 milyon lira ile et (büyükbaş-küçükbaş-piliç) ve 3 milyar 425 milyon lira ile mısır izledi.

Bursa TB, Marmara ÜPAK’ta 7. sırada yer aldı

Tarım ticaretini dijital ortama taşıyan ve Bursa Ticaret Borsası’nın kurucu ortakları arasında yer aldığı Marmara Ürün Piyasası Aracı Kurumu’nda (Marmara ÜPAK), Borsa üyelerinin 9 aylık performansını da değerlendiren Başkan Özer Matlı, üyelerin modern piyasa araçlarına olan ilgisinin her geçen gün arttığına dikkat çekti. Başkan Matlı, “Borsamız, Ocak-Eylül döneminde 562 milyon 443 bin liralık işlem hacmi büyüklüğüne ulaşarak Marmara ÜPAK’a üye 22 borsa arasında 7. sırada yer alma başarısı gösterdi. Bu süreçte en fazla işlem gören ürünler ise mısır, arpa ve buğday oldu” dedi. Tarım ticaretinin geleceğinin dijitalleşmede olduğuna vurgu yapan Başkan Matlı, Bursa Ticaret Borsası olarak bu dönüşümün öncüsü olduklarını ifade etti.

Matlı: “Üyelerimizin azmi Bursa ekonomisine güç katıyor”

Bursa TB Yönetim Kurulu Başkanı Özer Matlı, işlem hacmindeki artışın en önemli kaynağının zorluklar karşısında üretimden vazgeçmeyen üyeler olduğunu belirtti. 2025 yılının don, kuraklık ve ekonomik sıkıntılarla geçtiğini vurgulayan Matlı, “Tüm bu olumsuzluklara rağmen üyelerimizin ticaret azmi Borsamızın güçlü ve güvenilir bir merkez olma konumunu pekiştiriyor. Bu başarının altına imza atan, zorluklara göğüs gererek üreten, istihdam sağlayan ve şehrimiz ekonomisine değer katan üyelerimize şükranlarımı sunuyorum. Bursa Ticaret Borsası olarak, üyelerimizin yanında olmaya ve yürüttüğümüz projelerle onların gücüne güç katmaya devam edeceğiz” diye konuştu.

Ekonomi

EYLÜL AYINDA GİRDİ FİYATLARINDAKİ VE ÜRETİCİ MARKET FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMLER

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Eylül ayında girdi maliyetlerindeki değişimleri ve üretici market fiyatlarını yaptığı yazılı basın açıklamasıyla değerlendirdi.

TZOB Genel Başkanı Bayraktar, Ziraat Odaları aracılığıyla girdi piyasalarından alınan fiyat verilerini şöyle dile getirdi:

“Eylül ayında, Ağustos ayına göre 20.20 kompoze gübresinin fiyatı yüzde 2,1, DAP ve amonyum nitrat gübresi yüzde 1,3 ve amonyum sülfat gübresi yüzde 1,2 oranında artarken, ÜRE gübresinin fiyatı yüzde 2,9 oranında azaldı. Geçen yılın Eylül ayına göre son bir yılda ÜRE gübresinin fiyatı yüzde 75,3, DAP gübresi yüzde 51,3, 20.20 kompoze gübresi yüzde 48,6, amonyum nitrat gübresi yüzde 39,6 ve amonyum sülfat gübresi yüzde 31,6 oranında arttı.

Eylül ayında mazot fiyatı aylık olarak yüzde 4,4 oranında artarken yıllık yüzde 31,3 oranında yükseldi.

Eylül ayında Ağustos ayına göre besi yemi yüzde 4,1, süt yemi yüzde 3,1 oranında arttı. Son bir yılda ise besi yemi yüzde 34,8, süt yemi yüzde 30,6 oranında tırmanışa geçti.

Elektrik fiyatları yıllık olarak yüzde 12,8 oranında artarken tarım ilacı fiyatları yüzde 14,9 oranında yükselişe geçti.”

Eylül ayında üretici ve market arasındaki fiyat değişimleri

Eylül ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 335,5 ile patateste görüldüğünü belirten Bayraktar, açıklamasına şöyle devam etti:

“Patatesteki fiyat farkını yüzde 308,7 ile kabak, yüzde 250,4 ile marul, yüzde 227,9 ile patlıcan ve yüzde 218,3 ile havuç takip etti. Patates 4,4 kat, kabak 4,1 kat, marul 3,5 kat, patlıcan 3,3 kat, havuç 3,2 kat fazlaya satıldı.

Üreticide 4 lira 38 kuruş olan patates markette 19 lira 8 kuruşa, 11 lira 38 kuruş olan kabak 46 lira 49 kuruşa, 18 lira 14 kuruş olan marul 63 lira 58 kuruşa, 13 lira 38 kuruş olan patlıcan 43 lira 85 kuruşa ve 13 lira 50 kuruş olan havuç 42 lira 96 kuruşa alıcı buldu.

Eylül ayında fiyatı en fazla artan ürün markette marul olurken üreticide fındık oldu. Fiyatı en fazla düşen ürün ise hem markette hem de üreticide limon oldu.”

Market fiyatları

“Eylül ayında markette 36 ürünün 29’unda fiyat artışı, 7’sinde ise fiyat azalışı görüldü.

Eylül ayında markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 65,1 ile marul oldu. Maruldaki fiyat artışını yüzde 54 ile sivri biber, yüzde 38,8 ile kabak, yüzde 37,7 ile patates ve yüzde 20,1 ile yeşil soğan takip etti. Markette fiyatı en fazla azalan ürün ise yüzde 42,7 ile limon oldu. Limondaki fiyat düşüşünü yüzde 10,3 ile havuç, yüzde 4,2 ile yeşil fasulye, yüzde 3,2 ile tavuk eti ve yüzde 1,4 ile toz şeker izledi.”

Üretici fiyatları

“Eylül ayında üreticide 28 ürünün 20’sinde fiyat artışı, 6’sında fiyat düşüşü görülürken 2 üründe ise fiyat değişimi olmadı.

Üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 26,9 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat düşüşünü yüzde 6,4 ile yeşil fasulye, yüzde 4,1 ile kuru fasulye, yüzde 2,8 ile maydanoz, yüzde 2,7 ile patates ve yüzde 1,1 ile nohut izledi. Üreticide en çok fiyat artışı yüzde 73,7 ile fındıkta görüldü. Fındıktaki fiyat artışını yüzde 70,1 ile sivri biber, yüzde 35,8 ile kabak, yüzde 33 ile marul ve yüzde 29,4 ile kuru incir izledi.”

Üretici fiyat değişiminin nedenleri

“Nisan ayında yaşanan zirai don bu yılki fındık rekoltesini azalttı. Yaşanan bu arz düşüşü fındık fiyatlarının yükselmesine sebep oldu. Sivri biber ve kabakta sezon sonu gelmesi sebebiyle arz azaldı ve fiyatlar yükseldi. Limon ihracatının kayda bağlanması, iç piyasadaki fiyat baskısını sınırlı ölçüde dengeledi ve bu da fiyatların düşüşüne sebep oldu.

Ayrıca fiyat düşüşüne erkenci çeşitlerin hasadına başlanması da etken oldu. Arz artışı nedeniyle üreticide kuru fasulye fiyatlarında düşüş gerçekleşti.”

Ekonomi

BURSA TİCARET BORSASI’NDAN EKONOMİYE GÜÇLÜ KATKI

Tarımda katma değeri artırmaya yönelik projeleriyle hem bölgesel hem de ulusal düzeyde önemli rol üstlenen Bursa Ticaret Borsası, 2025 yılının ilk yarısında gösterdiği performansla dikkat çekti. Ocak-Haziran dönemini kapsayan altı aylık süreçte, Borsa’nın toplam tescil işlem hacmi 30 milyar lirayı aştı.

Tarımsal ürün piyasalarının gelişimine katkı koyan çalışmalara imza atan Bursa Ticaret Borsası (Bursa TB), üyelerine sunduğu güçlü destekle kent ve bölge ekonomisine de değer katmaya devam ediyor. Bursa TB Yönetim Kurulu Başkanı Özer Matlı, 2025 yılının ikinci çeyrek ve ilk 6 ayına ilişkin tescil işlem hacmi verilerini açıkladı.

Nisan-Haziran döneminde işlem hacminin 14 milyar 547 milyon 461 bin lira olduğunu açıklayan Başkan Özer Matlı, yılın ilk yarısında ise tescil işlem hacminin geçen yıla göre yüzde 66 artışla 30 milyar 869 milyon 986 bin lirayı aştığını kaydetti. Yılın ilk çeyreğinde yakalanan artış ivmesini devam ettirdiklerini ifade eden Başkan Matlı, “Üyelerimizin üretim kararlılığı, finansmana erişimdeki zorluklar, sıkı para ve maliye politikası ile küresel ekonomik baskılara rağmen tescil işlem hacmimizdeki başarının en büyük kaynağıdır” dedi.

Yılın ilk yarısında en fazla işlem zeytinde gerçekleşti

Başkan Özer Matlı, 2025 yılının ilk yarısında tescil işlemine en çok konu olan 5 ürünü de açıkladı. Listenin ilk sırasında 10 milyar 56 milyon lira ile zeytinin yer aldığını kaydeden Başkan Matlı, zeytini 3 milyar 889 milyon lira ile canlı hayvan (büyükbaş-küçükbaş), 3 milyar 239 milyon lira ile yaş sebze-meyve, 2 milyar 622 milyon lira ile et ürünleri (büyükbaş-küçükbaş-piliç) ve 2 milyar 612 milyon lira ile mısırın takip ettiğini söyledi.

Özer Matlı: Rakamlar, Borsamıza duyulan güvenin tescili

Tescil işlem hacmindeki istikrarlı artışın yalnızca ekonomik bir veri değil, Bursa Ticaret Borsası’na duyulan güvenin somut bir göstergesi olduğunu belirten Başkan Özer Matlı, “100 yıllık tecrübemizle tarımsal ticaretin güvenli limanı olmayı sürdürüyor; gıda UR-GE projemiz ve Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi gibi vizyoner çalışmalarımızla üretimin sürdürülebilirliğine, üyelerimizin rekabet gücüne ve ülkemizin gıda arz güvenliğine katkı sağlıyoruz. Bu vesileyle, tescil işlem hacmimize yön veren ticari faaliyetleriyle bu başarının en büyük pay sahibi olan tüm üyelerimize teşekkürlerimi sunuyorum” ifadelerini kullandı.

Bursa TB’de en çok işlem gören 5 ürün

Zeytin: 10.056.951.762 TL

Canlı Hayvan (büyükbaş-küçükbaş): 3.889.901.374 TL

Yaş Sebze-Meyve: 3.239.767.725 TL

Et (büyükbaş-küçükbaş-piliç): 2.622.368.670 TL

Mısır: 2.612.986.736 TL