ÇANAKKALE BOĞAZ MUHAREBELERİ VE ERTUĞRUL UÇAĞI

İsmail Hakkı Özsarı

Kaz Dağları’nın öte yüzünde, Edremit Körfezi’nde bir uçak enkazı yatmaktadır. Bu enkaz, İstanbul’dan, Kahire’ye giderken düşen Salim Bey’in uçağına aittir.

Uçak, denize düşmüş! Salim Bey de, büyük bir şans eseri olarak kurtulmuştur. Çok ilginçtir, uçağın üzerinde, 1800 yılında Japonya’dan dönerken batan ve 500 civarında askerimizin şehit olduğu firkateynin adı yazılıdır: “Ertuğrul”

Kıyametin kopacağı o büyük gün adım adım yaklaşmaktadır. “18 Mart 1915” Fransız Amiral Guep Ratte, Çanakkale sırtlarındaki siperleri gözetlemektedir. Gördüğü 200’den fazla top namlusunun yarısının Türkler tarafından döşenmiş soba borusu olduğunu anlayamaz. Emir subayına en çok güvendiği yüzbaşıyı çağırtarak şöyle der: “Bu Türkler, Boğazın sırtlarına mayın döşemişlerdir. Düşünemeyeceğimiz kadar aptal sanıyorlar bizi.”

Sözlerini şöyle sürdürür: “Bu mayınları temizleme görevini sana veriyorum.”

Görev yerine getirilir. Sular mayınlardan temizlenmiştir. İşgal kuvvetleri donanmasının taarruz emri verilir. Ancak, işgal kuvvetlerinin beklemediği gelişmeler olmaya başlar. Boğaza giren gemilerin kimisi mermileriyle, kimisi de mayın çarpmaları nedeniyle birer birer suya gömülürler. (Burada Seyit Onbaşı’yı saygı ve rahmetle anıyorum.)

Düşman gemilerinin ayakta kalabilenleri 18 Mart 1915 günü geri çekilmek zorunda kalırlar. Gerçekten de Fransız Yüzbaşı, Boğaz’ın sularını mayınlardan temizlemiştir. Temizlendiğine dair rapora rağmen bu mayınlar da nereden çıkmıştır?

Yazımın başlığında “Ertuğrul” adlı uçaktan söz etmiştim. Muharebeler sırasında bir keşif uçağına şiddetle ihtiyaç duyulduğu kanaatine varılır. Harbiye Nezareti, bu uçağın enkazını derhal İstanbul’a getirtir. Onarıldıktan sonra sökülerek tekrar Çanakkale’ye gönderilir.

Hastane yakınlarında bir çadırda tekrar monte edilir. 7 Mart 1915 sabahı, Boğaz’ın suları üzerinde bir keşif uçuşu yapar. Mayınları göremez. Anlaşılır ki temizlenmiştir. Derhal önlem alınır. Aynı gün gecenin karanlığı, Boğaz’ın suları üzerine çökünce Nusrat Mayın Gemisi, ikinci kez tarihi görevini yerine getirir. Mayınlarını denize serin sularına bırakır. Fransız yüzbaşıya ne mi olur? Hiç suçu olmadığı halde, savaş kazanıldığında nişanlısıyla birlikte evlenmeyi hayal ederken, geminin direğine asılarak idam edilir. İdam ettiren de öz babası Amiral Guep Ratte’dir.