BOZİN MAHALLESİ (diğer adıyla Bozin Çorbacı) 3

Şaban Yalazı
Dünden yazının devamı
Olasıdır ki bu mahallenin adı da Bozinoğlu ailesinden gelmiştir. Çünkü temettuat defterinin 11 numaralı hanesinde kayıtlı Bezzaz Bozinoğlu Hristo’nun maddi durumu itibariyle mahallenin ileri gelenlerinden olduğu belli. Nüfus kayıtlarında Rum Mahallesi olarak Runguş Paşa Mahallesi’nin eski adı “Bozin Çorbacı” olarak gösterilmiş.
1830-1838 tarihli nüfus defteri kayıtlarına göre, mahallenin “söz başısı” Sotiri oğlu Yorgi, 43 yaşındadır. 1838’den sonraki nüfus kayıtlarında ise, birinci hanede söz başı yerine “Koca Başı” deyimi kullanılmış. Mahallenin “Koca Başı” olarak bu defa bezzaz Mihail veled-i Yani (35) bulunuyor.
Bozin Mahallesi’nde oturanların 387 dönüm dut bahçesi, 92 dönüm bağı, 110 dönümü ekilen 476 dönümü nadasa bırakılmış tarlası var. Mahallelinin sahibi olduğu 387 dönüm dutluk varlığına dikkat edilirse hane başına ortalama 2,5 dönümden fazla dutluk düştüğünü görürüz. Mahallede 19 eşek, 36 at, 7 hanenin sahibi olduğu 441 koyun, 13 manda, 23 inek ve 38 öküz var. Bozin Mahallesi’nde bezzaz, kuyumcu, ipek tüccarı gibi meslekler yaygın. Bunun yanında mahallede şimdiye kadar karşılaşmadığımız bir meslek türü ile karşılaştık. Yani v. Hristo’nun mesleği Mutaf. Bu meslek sahipleri keçi kılından dokunmuş at koşum takımı yaparlardı.
Mahallede bezzazlık yapmakta olan Bozinoğlu Hristo’nun yıllık geliri 6.100 kuruştur. Ayrıca, mahallede ipek tüccarı, bezzaz Vasilaki vld. Adrian gibi yıllık geliri 11.500 kuruş olan, Abacı Andonoğlu bezzaz yani bezirgan gibi yıllık geliri 9.550 kuruş olan, Gebe Kilise’nin mutasarrıfı olarak gösterilen ve 12,5 dönüm dutluğu, 2 dönüm bağı, 80 dönüm ekilen, 300 dönüm nadasa bırakılmış tarlası, 3 atı, 6 mandası, 14 ineği, 4 öküzü ve dükkanları olan yıllık geliri 9.160 kuruş ile Mihail veled-i Abe, 9.250 kuruş yıllık geliriyle ipek tüccarı Komyonozoğlu Andon bezirgan, 7.875 kuruş geliriyle bakkal Tondoloğlu Kiryako, 6.440 kuruş ile çiftçi Çantaoğlu Save, 5.580 kuruş geliriyle Aktar Mersinizoğlu Dimitraki, 5.530 kuruş ile çoban Kumyato veled-i Agapi, 5.520 kuruş ile çoban kahyası Yuvan veled-i Usanyak, 5.050 kuruş ile ekmekçi Çakır Yorgi veled-i Panayot, 5.370 kuruş ile urgancı Yorgaki veled-i gibi gelir seviyesi çok iyi zenginler de var.
Bu da gösteriyor ki mahallenin gelir düzeyi çok iyi. 139 haneli mahallenin 100 hanesinin yıllık gelirleri 1.000 kuruşun üzerinde. 33 hane orta halli, sadece 6 hanenin hiç geliri yok.
Bunlardan Papazoğlu Kör Tanaş vld. Hristo ile Ekmekçi Yorgi vld. Dimitri’nin geçimi “şunun bunun ihsanı ile” sağlanıyor. 139 haneli Bozin Mahallesi’nin yıllık toplam geliri 290.393 kuruş (bunun 127.760 kuruşu mesleki gelir çalışmalarından elde edilmiş), vergi tutarı 28.352 kuruş, A’şar vergisi 16.791 kuruş (14.149 kuruşu Harir A’şarı, 153 kuruşu Ağnam A’şarı)’tur. Bu durumda hane başına düşen yıllık ortalama gelir 2.089 kuruştur.
1258 yılı Varidat defteri kayıtlarına göre, Abacı Andon oğlu Yani bezirgan 2.360, Zahari oğlu Mihail 1.400, Bursalı Vasilaki 1.400 (1260 yılı varidat defterinde İpek tüccarı Vasilaki vld. Adrian 1.200 kuruş vergi vermiş), Hacı Andon 1.400 (1260 yılı varidat defterine göre ipek tüccarı Komyonoz oğlu Andon 1.125 kuruş vergi vermiş), Ekmekçi Yorgi 1.000 kuruş ile mahallede en çok vergi verenlerdir. Mahallede 11 kişi 100’er kuruş, bir kişi de 97 kuruş ile en az vergi verenler arasında. 92 vergi mükellefinin bulunduğu Bozin mahallesinde toplam 35.591 kuruş vergi toplanmış. Kişi başına düşen ortalama vergi miktarı da 387 kuruştur.
Cizye defterindeki (KK.d.03889) kayıtlarda ise hane reisinin yanında, 13-15 yaşından başlayarak yetişkin erkeklerin de vergi mükellefi olarak gösterildiği için vergi veren kişi sayısı 181 olarak gözüküyor. Bunların 17’si (âlâ) zengin, 131’i (evsat) orta ve 33’ü (edna) fakir olarak gösterilmiş. Zenginler kişi başına 60, orta halliler 30, fakirler 15’er kuruş cizye ödemişler. Zenginler 1.020 kuruş, orta halliler 3.930 kuruş, fakirler 495 kuruş olmak üzere toplam 5.445 kuruş cizye ödemişler.
1835 yılında Mahalle Muhtarı Yorgi veled-i Zafiri, 2. Muhtar Konstantin veled-i Panaki idi.
Hatuniye Vakfı’nın Bozin Mahallesi’nde tarla ve evleri ile Gebekilise Çiftliği’ni (Çiftliğin bir tarla ve dut bahçesini) Mihaliç Voyvodası zaptetmiş. Vakfın Karaosmanlar mevkiinde tarlası var.
Bozin Mahallesi’ndeki Ayvagül Mescidi’nin arsasını işgal ettiği için evinin bir kısmı yıkılan şahsın arzuhali üzerine gerekli tahkikatın yapılması istenmiş. (Yıl: H.1319)
DEVAMI YARIN